وقتی کلمه قراضه را می‌شنوید احتمالاً چیزی (وسیله‌ای) خراب، ازکارافتاده و غیرقابل استفاده را تصور می‌کنید. بله ما اغلب به وسایل خراب و ازکارافتاده که معمولاً فلزی یا آهنی است، قراضه می‌گوییم. چیزهای ظاهراً بی‌ارزش! قراضه آهن یا آهن‌قراضه چیست؟ آیا قراضه آهن بی‌ارزش است؟

آهن‌ قراضه چیست؟

به تمام محصولات فولادی (عموماً کم‌کربن) که با نام ضایعات نیز شناخته می‌شود، آهن‌قراضه می‌گویند. خریدوفروش آهن‌قراضه، قیمت قراضه آهن و موارد استفاده از آن به میزان زیادی بر قیمت محصولات فولادی دیگر اثر دارد. قراضه آهن قابل بازیافت و برگشت‌پذیر است و می‌توان آن را در کوره‌ها مجدد ذوب و وارد چرخه تولید کرد. در این قسمت متوجه شدیم که قراضه آهن یا آهن‌قراضه چیست در ادامه مطلب همراه باشید.

ضایعات آهن و دور ریزهای فلزی مختلف از پسماندهای مهم و ارزشمند اقتصادی هستند که قابل بازیافت می باشند. این پسماندهای فلزی را می توان دوباره وارد چرخه تولید کرد. بازیافت آهن آلات قراضه نه تنها به نفع اقتصاد است، بلکه از نتایج منفی بر روی محیط زیست نیز جلوگیری می شود. به طور کلی به ضایعات آهن و فولاد آهن قراضه گفته می شود. البته این ضایعات ممکن است از مواد آهنی تازه و یا کهنه تولید شده باشند. همانطور که می دانید فلزات مختلفی هستند که قابلیت بازیافت دارند؛ اما آهن آلات به دلیل خصوصیات خوبی که دارند وهم به جهت فراوان تر و پرکاربردتر بودن شان در این مورد حرف اول را می زنند. بنابراین ضایعات آهن به پسماندهایی از فلزات آهنی و فولادی گفته می شود که در حالت کنونی قابل استفاده نیستند اما می توان پس از بازیافت دوباره مورد استفاده قرار داد.

قابل بازیافت بودن ضایعات آهن

به موادی که بتوان آن‌ها را دوباره استفاده کرد، قابل بازیافت و به فرایند آماده‌سازی آن‌ها برای استفاده مجدد را (عمل) بازیافت می‌نامند. در طبیعت و پیرامون ما مواد زیادی هستند که قابل بازیافت‌اند. ازجمله می‌توان آهن‌آلات قراضه، آهن، پلاستیک، شیشه، کاغذ و مقوا، مواد شیمیایی‌ خاصی که قابل‌تبدیل به کمپست هستند و … را معرفی کرد. ویژگی های مهم فلز آهن موجب شده تا این فلز پرکاربردترین فلز و ضایعات آن نیز مهم ترین زباله های فلزی به شمار بیاید.

تا اینجای کار متوجه شدیم که آهن‌قراضه چیز بی‌ارزشی نیست. استفاده مجدد از آهن‌آلات کمک زیادی به‌صرفه جویی در منابع می‌کند. پس به‌عنوان یک ماده باارزش و ثروت می‌توان به آن نگاه کرد. قیمت تیرآهن را می توانید نگاه کنید.

وقتی از مواد بازیافتی استفاده می‌شود، در مصرف مواد اولیه و خام، همچنین در مصرف انرژی به مقدار زیادی صرفه‌جویی می‌شود. این موضوع باعث جلوگیری از هدر رفت سرمایه‌های ملی، جلوگیری از تولید گازهای گلخانه‌ای و حفاظت از محیط‌زیست می‌شود. اینجاست که متوجه اهمیت و ضرورت مدیریت پسماند می‌شویم.

انواع آهن قراضه

قراضه و ضایعات آهن با توجه به جنس، عمر، ویژگی و نوع شان در انواع مختلف دسته بندی می شوند.

• سوپر ویژه

به آن دسته از ضایعات مثل آهن آلات ساختمانی که ارزش اقتصادی بالاتری دارند و شامل انواع تیرآهن، میلگرد، لوله های ضخیم، نبشی و ناودانی و انواع ورق فولادی است.

• ویژه

یک درجه کمتر از نوع ویژه هستند و شامل انواع ورق سیاه بدون زنگ زدگی، پروفیل ها و تکه های نبشی و ناودانی، سر تیرآهن، چهارپهلو و میلگرد کوتاه، لوله سیاه و کناره های ورق های فولادی ضخیم، تسمه آهنی، رینگ اتومبیل و موتور یخچال است.

• ضایعات درجه یک

شامل انواع چرخ دنده، ریل قطار، شاسی اتومبیل، سر و ته آبگرمکن، شوفاژ که رسوب نداشته باشند، انواع لوازم موتوری سبک و سنگین، ورق روغنی و سیاه رنگ شده و … است.

• ضایعات درجه دو

شامل بدنه دوچرخه، موتورسیکلت، توری ها، سیم جوش ها، تسمه و کلاف، ضایعات درب و پنجره ها و اتصالات لوله است.

• ضایعات درجه سه

شامل ورق های گالوانیزه، حلب ها، اگزوز و شیلنگ فشار قوی است.

مهم‌ ترین روش‌ های زنگ زدایی آهن

ازآنجایی‌که استفاده از انواع آهن آلات در صنایع مختلف لازم و ضروری است و آهن بخش جدانشدنی از صنعت است، نیاز است تا به‌خوبی نیز از آن محافظت شود. روش‌هایی کاربردی وجود دارند که به‌منظور جلوگیری از زنگ زدن آهن به کار گرفته می‌شوند. اما اگر به هر دلیلی امکان استفاده از روش‌های حفاظتی وجود نداشته باشد یا اینکه در این مورد سهل‌انگاری شود، چگونه باید با آهن زنگ زده کنار بیاییم؟ آیا استفاده از آهن زنگ زده مجاز است؟ چه روش‌هایی برای حذف زنگ آهن وجود دارد؟

شاید برای خیلی از افراد این سؤال مطرح باشد که استفاده از آهن زنگ زده ممکن است یا خیر. در پاسخ باید گفت که زنگ آهن که یک لایه قهوه‌ای‌رنگ سطحی است، خواص آهن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به‌مرور منجر به افت خواص و کارایی آن می‌شود. بنابراین در حالت کلی باید از به‌کارگیری آهن زنگ زده در پروژه‌های عمرانی و صنعتی اجتناب شود

بااین‌حال، اگر مقدار زنگ آهن بسیار کم باشد یا اینکه لایه زنگ خیلی نازک باشد و به لایه‌های زیرین آهن نفوذ نکرده باشد، می‌توان از آن استفاده کرد اما بهتر است که از همان مقدار اندک نیز اجتناب شود. حال با این آهن زنگ زده چکار کنیم؟ مهم‌ترین روش‌های حذف زنگ آهن کدام اند؟ در ادامه یک سری روش زنگ زدایی آهن معرفی می‌شود که هم در مقیاس صنعتی و هم در مقیاس کوچک و کاربردهای روزمره می‌تواند مفید باشد.

مهم‌ترین روش‌های زنگ زدایی آهن شامل موارد زیر می‌شوند:

• استفاده از برس سیمی
• سنگ‌زنی سطح آهن و سنباده
• سند بلاست و شات بلاست
• زنگ زدایی با لیزر
• زنگ زدایی با واترجت
• اسیدسیتریک
• استفاده از جوش‌شیرین و آب
• استفاده از سرکه سفید
• ترکیب نمک خوراکی و آب‌لیمو
• استفاده از مایع ظرف‌شویی و سیب‌زمینی 

زنگ زدایی آهن در مقیاس صنعتی

از بین روش‌های گفته‌شده در بالا، برخی بیشتر برای کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از این روش‌ها برای از بین بردن زنگ آهن موجود بر روی لوازم‌خانگی و ابزارآلات روزمره، چندان به‌صرفه نیست. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های زنگ زدایی آهن در صنعت اشاره خواهیم کرد. ضمن اینکه، می‌توان برای پیشگیری از وقوع زنگ آهن، به سراغ مواد جایگزین همچون انواع فولادهای ضدزنگ برویم. در آن صورت، شاید نیاز به اقدامات بعدی برای حذف زنگ آهن نباشد.

زنگ زدایی آهن با برس سیمی

برس های سیمی یک انتخاب عالی برای از بین بردن زنگ‌زدگی و اکسیداسیون، رنگ، سرباره، پاشش مذاب جوش و سایر آلودگی‌های سطحی ناخواسته با آسیاب‌های زاویه‌ای، آسیاب‌های رومیزی یا مته‌ها هستند. این وسیله چه به‌صورت برس دستی برای کاربردهای روزمره و چه به‌صورت قرارگیری در نوک یک دریل برای زنگ‌زدایی سریع‌تر در مقیاس صنعتی قابل‌استفاده است. اما باوجود گزینه‌های بسیار زیاد، چگونه برس سیمی مناسب را برای کار انتخاب کنیم؟ در اینجا سه عامل کلیدی برای انتخاب برس سیمی مناسب وجود دارد:

1- نوع سیم: برس های سیمی در سه جنس فولاد کربنی، فولاد ضدزنگ و برنجی موجود است. برنج نسبتاً همه‌کاره است و می‌تواند در اکثر پروژه‌ها مورداستفاده قرار گیرد، درحالی‌که فولاد کربنی و فولاد ضدزنگ بهتر است با انواع مواد خاص جفت شوند.

2- قطر سیم: اصول کلی این است که سیم‌های بسیار ریز تا ریز برای کارهای سبک و سیم‌های متوسط تا درشت برای کارهای سنگین انتخاب شوند.

3- پیکربندی رشته سیم: نوع اول از این دسته، برس های سیمی چین‌دار هستند که در آن رشته‌های جداگانه فقط توسط یکدیگر پشتیبانی می‌شوند و انعطاف‌پذیری بیشتری ایجاد می‌کنند. این نوع، برای کار بر روی سطوح نامنظم، تکمیل سطوح ظریف‌تر، و حذف آلاینده‌های سبک تا متوسط ایدئال هستند. نوع دیگر، برس های سیمی استاندارد Twist Knot ساخته‌شده با رشته‌های سیم مستقیم هستند که به هم تابیده می‌شوند تا رشته‌های سفت تری بسازند.

سنگ‌زنی سطح آهن یا استفاده از سنباده

اگر نمی‌خواهید از مواد شیمیایی برای حذف زنگ آهن استفاده کنید و همچنین می‌خواهید رنگ را به همراه زنگ‌زدگی پاک‌کنید، سنگ‌زنی سطح آهن و یا استفاده از سنباده توصیه می‌شود. هر ابزاری را که انتخاب می‌کنید، همیشه با درشت‌ترین مواد ساینده شروع کنید تا زنگ‌زدگی را از فلز و خراش‌ها پاک‌کنید. هنگامی‌که زنگ‌زدگی از بین رفت، به یک مش ریزتر بروید تا چرخش‌ها و شیارهای ناشی از مش درشت صاف شود. بدین منظور می‌توان از سنباده‌های 150 تا 1500 استفاده کرد.

سند بلاست و شات بلاست

اصول کار دستگاه‌های سند بلاست و شات بلاست شبیه به یکدیگر است. با این تفاوت که جنس و نوع موادی که برای حذف زنگ آهن استفاده می‌شوند فرق دارد. در سند بلاست، از ذرات شن و ماسه استفاده می‌شود و شات بلاست نیز شامل استفاده از گلوله‌های ریز است.

هدف از سند بلاست یا شات بلاست، از بین بردن زنگ‌هایی است که روی سطح یک منطقه فلزی یا سطح دیگری ایجادشده است. زنگ توسط ماسه یا گلوله شکسته شده و سطح زیر آن نمایان می‌شود. زنگ‌زدگی که باعث خوردگی عمیق در سطح شده است اساساً آن قسمت از ساختار را خراب کرده است و سند بلاست و شات بلاست به‌سادگی مناطق مشکل را آشکار می‌کنند.

زنگ زدایی آهن با لیزر

استفاده از لیزر روشی ایمن و بسیار سریع برای از بین بردن زنگ زدگی در هر نوع فلزی ارائه است. این روش، به طور کامل خوردگی فلز بدون پوشش را بدون تغییر در یکپارچگی فلز از بین می‌برد. همچنین آلودگی محیطی بسیار کمتری را به دنبال دارد. به دلیل اینکه استفاده از لیزر هزینه زیادی را در پی دارد، اغلب در صنایع حساس و کاربردهای پیشرفته مانند تعمیر و نگهداری هواپیما، کشتی و وسایل نقلیه زرهی از آن استفاده می‌شود.

در این روش، از نور لیزر متمرکز و با سرعت هزار پالس در ثانیه برای حذف آلاینده‌ها از محصولاتی مانند وسایل نقلیه نظامی، هواپیما و قطعات خودروسازی استفاده می‌شود. زنگ زدایی با پرتو لیزر اغلب 15 برابر سریعتر از روش‌هایی مانند سندبلاست عمل می‌کند.

زنگ زدایی با واترجت

از بین بردن زنگ آهن با واتر جت یک روش بسیار کارآمد و سریع چه در مقیاس صنعتی و چه برای مصارف خانگی است. در این روش از آب با فشار بالا برای حذف لایه‌های سطحی زنگ آهن استفاده می‌شود. این روش یک مزیت دیگر هم دارد و آن قابلیت افزودن حلال‌های شیمیایی به آب به منظور حذف راحت‌تر زنگ آهن است.

از پروفیل ها در صنعت ساختمان سازی در قسمت های گوناگونی می‌توان استفاده کرد.
پروفیل ها فلزاتی هستند که در ساخت دربها، پنجره ها و نماهای ساختمان و لوله ها به کار می رود.
پروفیل های آلومینیومی در ساخت و ساز قاب های پنجره ها استفاده می شود، پروفیل ها دو نوع دارند پروفیل باز و پروفیل بسته.
پروفیل های باز به پروفیل های زد یا z معروف هستند و در ساخت و ساز های بزرگ تر به کار می رود، از پروفیل های باز یا زد در سقف های سوله ها و سالن های ورزشی و انبار های بزرگ و پارکینگ های عمومی مورد استفاده قرار می گیرد. نوع دیگر پروفیل ها یعنی پروفیل بسته یا سی در ساخت و ساز های کوچک مانند درب های قوطی رب، کنسرو ها یا ساخت قوطی ها و پروفیل پی وی سی و پروفیل های کرکره ای برقی و پروفیل در ها و پنجره ها کاربرد دارد.

پروفیل Z چیست؟

پروفیل های Z پروفیل هایی با مقاطعی ثابت و طول معین هستند که به دلیل ظاهرشان اینگونه نامگذاری می شوند. برای مثال پروفیل های بسته، شامل قوطی و لوله می شوند. این در حالی است که پروفیل های باز نمونه های دیگری مانند همین پروفیل Z یا U هستند که اغلب هم با حروف انگلیسی شناخته می شوند.

این قطعه طی مراحل تولید باید از استانداردهای لازم برخوردار باشد. این مجوز کیفیت برای ورق های فولادی نورد گرم به شماره ۳۶۹۴ استاندارد ملی ایران شناخته می شود و برای ورق های نورد سرد فولادی با استاندارد ملي ايران ۵۷۲۲ قابل تولید خواهد بود.

از پروفیل Z در چه مکان هایی استفاده می شود؟

پروفیل Z بیشتر کارکرد ساختمانی دارد. برای مثال هنگام ساخت یک سوله، از پروفیل پرلین استفاده می کنند. این قطعه همچنین برای دیگر مصارف مثل ساخت پارکینگ ها، زیر سازی سقف های دارای شیب، سالن های ورزشی، کشتی سازی، ایستگاه های سوخت رسانی، انبارها، ساختمان های صنعتی و به طور کلی اسکلت فلزی سازه های گوناگون استفاده می شود.

پروفیل Z در سایزهای مختلف با ضخامت های گوناگون 2.5 و 3 mm با اندازه های 16، 18، 20 و 22 تولید و به فروش می رسد.

روش تولید پروفیل های زد و سی

تولید پروفیل های زد و سی تبدیل ورقه های فولادی به روش نورد سرد به محصول نهایی در شکل و اندازه های مختلف است.
پروفیل های زد وسی پس از گذراندن مراحلی تولید می شوند، مرحله اول تامین مواد اولیه است، برای تولید پروفیل ها قسمت عمده مواد اولیه آن در کشور خودمان ایران موجود هستند و برخی از آن نیز در کشور های آسیایی تهیه می شود.
تولید ورقه های پروفیل پس از ترکیبات شیمیایی باید خواص مکانیکی هم داشته باشد تا برای کسی که از آن در هنگام ساخت و ساز استفاده می کند مشکلی را ایجاد نکند.
مرحله دوم تولید پروفیل ها برش ورقه ها می باشد. ورقه ها در دستگاه برش، به صورت نواری با اندازه های مشخصی برش می خورد، یک دستگاه برش معمولا قسمت های ذخیره کننده کلاف، حمل کننده و ضربه گیر، کلاف گیر و جمع آوری نوار های بریده شده و نگه دارنده نوار ها، صاف کننده ورق و نوار جمع کن را دارا است.
مرحله سوم تولید لوله و پروفیل است، پروفیل ها را می توان از دو طریق تولید کرد، تولید مستقیم و تولید غیر مستقیم. معمولا پروفیل باز به روش مستقیم تولید می شود.
برای هر نوع تولید دستگاه مخصوصی وجود دارد که با توجه به نوع تولید ورق ها را در آن قرار می دهیم و دستگاه به صورت خودکار آن را تولید می کند.
پروفیل ها در دو نوع ساختمانی و صنعتی تولید می شود.
پروفیل های ساختمانی پروفیل هایی هستند که در ساخت و ساز ها کارایی دارند مانند دربها و پنجره ها.
پروفیل های صنعتی پروفیل هایی هستند که در صنعت ها کار آیی دارند مانند صنعت خودروسازی و صنعت تولید قطعات صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. پروفیل ها در سه نوع پروفیل ساختمانی، پروفیل کامپوزیتی و پروفیل آلومینیومی در کارخانه های تولید می شود.
پروفیل ساختمانی سه نوع دارد، پروفیل نورد گرم، پروفیل نورد سرد و پروفیل مرکب. پروفیل نورد گرم در فولاد ها به کار می رود و پروفیل نورد سرد در شکل دادن ورقه های فولادی برای خم کردن و حالت دادن و پرس کردن ورقه ها و کار های سبک استفاده می شود و پروفیل مرکب از ترکیب پروفیل های گرم و سرد است. پروفیل های لوله ها و قوطی ها، در بها و پنجره های ساختمان ها، در بهای کرکره ای به دلیل بسته بودن شکل ظاهری به پروفیل های بسته معروف هستند. تسمه ها، میلگرد و تیر آهن از انواع پروفیل های باز هستند.
از پروفیل های کامپوزیتی در آب و هواهای نم دار و مرطوب استفاده می شود.

در آب و هوای مرطوب احتمال خوردگی بیشتر است و برای اینکه پروفیل بیشتر عمر کند از پروفیل کامپوزیتی استفاده می کنند، بیشترین دلیلی که از این نوع پروفیل استفاده می کنند این است که مقاومت بالایی در برابر زلزله و خوردگی دارد.
یکی از تفاوت های پروفیل آلومینیومی با پروفیل کامپوزیتی و گالوانیزه در وزن آن است، مثلا برای دربهای خانه ای از پروفیل کامپوزیتی استفاده شده باشد شما برای باز کردن آن باید انرژی زیادی را هدر دهید، پنجره ها و درهای آلومینیومی انرژی زیادی را هدر نمی دهد.
پروفیل های آلومینیومی رنگ های روشنی مانند سفید و طوسی دارد و نمای آنها حس تمیزی بیشتری به شما می دهد.
پروفیل های گالوانیزه برای مقاوم سازی بیشتر پنجره ها و در بها استفاده می شود، از گالوانیزه برای در بها و پنجره های یو وی سی استفاده می شود،استفاده از پروفیل گالوانیزه از هرز شدن پیچ ها و افتادگی باز شو آن جلو گیری می کند،ضخامت گالوانیزه ها بستگی به جایی دارد که از آن استفاده می شود.
هر چقدر سطح پنجره شما بزرگتر باشد فشاری که به پنجره وارد می شود نیز بیشتر است،به همین دلیل ضخامت پروفیل گالوانیزه نیز باید بیشتر باشد.

مشخصات فنی پروفیل های زد و سی

پروفیل سی نوعی پروفیل است که برای پوشش سقف های سوله ها، دیوار ها و یا متصل کردن دو ستون که فاصله زیادی باهم دارند ،استفاده می شود.
پروفایل سی در ابعاد و اندازه ها و ضخامت های گوناگونی تولید و در بازار عرضه می شود،پروفیل های سی در اندازه های شش متری تولید و در بازار موجود است.
از پروفیل سی برای پوشاندن سقف های شیب دار، ایجاد قاب برای اطراف پنجره ها و در بها و درهای چوبی، اتصال ستون هایی که فاصله زیادی با یک دیگر دارند، مورد استفاده قرار می گیرد.
پروفیل های زد انواع و طرح های گوناگونی ندارد و فقط تفاوت آن در اندازه و ضخامت و سایز آن است.
پروفیل هایی که وارد کشور می شوند از لحاظ سایز، اندازه و ضخامت استانداردی که باید داشته باشد متفاوت است.

ورق ضد سایش که با نام ورق فولادی هاردوکس نیز شناخته می‎‌شود، یک ورق آلیاژی با کربن بالاست که کربن موجود در آن باعث سختی و مقاومت ورق شده است.

هر اندازه که میزان کربن در ورق آلیاژی بیشتر باشد، استحکام و خواص ضد سایش آن نیز افزایش می‌یابد. در ساخت ورق‌های ضد سایش از روش نورد استفاده می‌شود. در ترکیب شیمیایی ورق ضد سایش، دو عنصر مهم کربن و منگنز وجود دارد که همین دو عنصر، منجر به ایجاد لایه‌هایی از کاربید آهنی می‌شوند. (کاربید آهنی نوعی ترکیب بسیار سخت است.)

ورق‌های ضد سایش، دارای سختی‌های 400، 450، 500، 550 و 600 برینل و حتی بالاتر نیز می‌باشند و بر همین اساس، نامگذاری می‌شوند.

انواع ورق ضد سایش

ورق‌های ضد سایش، انواع مختلفی دارند:

• ورق ضد سایش هاردوکس
• ورق ضد سایش ولدوکس
• ورق ضد سایش دورستات
• ورق ضد سایش کرسابرو
• ورق ضد سایش دیلیدور

ورق ضد سایش هاردوکس

این نوع ورق با گریدهای سختی ۴۰۰، ۴۵۰ و ۵۰۰ در صنایع داخلی کاربرد فراوانی دارد و از ویژگی‌های ورق‌های ضد سایش هاردوکس می‌توان به ماشین‌کاری، شکل‌دهی و جوشکاری اشاره کرد.

ورق ضد سایش ولدوکس

این نوع ورق به دلیل مقاومت و استحکام بالا و جوش‌پذیری خوب در صنعت خودرو بیشترین استفاده را دارد.

ورق ضد سایش کرسابرو

ورق ضد سایش کرسابرو، علاوه بر مقاومت بسیار بالا در برابر سایش، قابلیت جوش‌پذیری بالایی نیز دارد. هنگامی که این نوع ورق، تحت فشار و سایش با صخره و سنگ قرار می‌گیرد، قابلیت کششی آن تا ۷۰ برابر افزایش می‌یابد؛ در نتیجه، مقاومت این فولاد در برابر سایش باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.

ورق ضد سایش دورستات

این نوع ورق با گریدهای سختی مختلفی از ۴۰۰ تا ۶۰۰ تولید می‌شود. ترکیب شیمیایی ورق ضد سایش دورستات، باعث افزایش قابلیت جوشکاری آن نسبت به دیگر ورق‌های ضد سایش شده است؛ به طوری که در ضخامت‌های کمتر حتی نیازی به پیش‌گرمایش قبل از عملیات جوشکاری ندارد.

همچنین این فولاد به دلیل داشتن کیفیت عالی، جوش‌پذیری مناسبی دارد. سختی و مقاومت بالای این نوع ورق، باعث افزایش عمر قطعات تحت سایش و در نتیجه، کاهش هزینه‌های نگهداری می‌شود.

از جمله کاربردهای ورق ضد سایش دورستات می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• صنایع معدن
• ماشین‌سازی
• تولید سیمان
• ادوات کشاورزی
• لای‌روب‌ها

ورق ضد سایش دیلیدور

ورق ضد سایش دیلیدور با کیفیت بالا و مقاومت بیشتر، مناسب برای استفاده در صنایع فولادسازی، معادن سنگ، فلزات و سیمان است.

کاربرد ورق ضد سایش

از ورق‌های ضدسایش در معدن‌ها، خصوصاً معادن سنگ، آسیاب‌ها و یا هر فرآیندی که دارای سایش شدید باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از این ورق‎‌ها در زمینه ‎هایی مانند نوار نقاله، حمل مواد و ساخت‌و ‌ساز نیز استفاده می‌شود.-

تیرآهن بلژیکی نوعی خاص از تیرآهن است که با استفاده از شمش‌های فولادی در گریدهای مشخص تولید می‌شود. این محصول برای اولین بار توسط شرکتی به نام Bethlehem و با استفاده از فرآیند تولید نورد سرد روانه بازار شد. این شمش‌های فولادی ابتدا در دمای بالا کمی نرم شده و سپس توسط غلتک‌ها و قالب مخصوص، فرم می‌گیرند. 

یکی از مهم‌ترین کاربردهای تیرآهن بلژیکی، به تولید انواع تیرآهن هاش یا H شکل مربوط می‌شود. در این مقطع فولادی، عرض بال‌های پهن، دو برابر ارتفاع جان است و از آن در پروژه‌های عظیم پل‌های شهری، پاساژها و ... استفاده می‌شود. 

انواع تیرآهن بلژیکی

اگر روش بلژیکی را یک شکل خاص از تولید تیرآهن در نظر بگیریم، می‌توان گفت که انواع مختلفی از این محصول با این روش تولید می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

• تیرآهن هاش

تیرآهن از دو بال و یک جان که در میان بال‌ها قرار گرفته است، تشکیل می‌شود. همان‌طور که در قسمت قبل هم توضیح دادیم، تیرآهن هاش به شکل H بوده و در آن، پهنای بال‌ها دو برابر ارتفاع جان است. بهترین روش برای تولید تیرآهن هاش، روش بلژیکی است. در ساخت آسمان‌خراش‌هاش شهری، سکوهای استخراج نفت، پل‌های بزرگ شهری و ... از این تیرآهن استفاده می‌شود. 

• تیرآهن بال نیم پهن

در این نوع تیرآهن، عرض بال‌ها نسبت به ارتفاع جان کمتر بوده و سطح مقطع آن، به شکل حرف انگلیسی  I (آی) است. از آن‌جایی که مقاومت فشاری این تیرآهن پایین است، از آن در نقاط غیر باربر ساختمان و سازه‌های سبک و متوسط استفاده می‌شود. 

• تیرآهن لانه زنبوری

جان این تیرآهن چندضلعی است و به دلیل شباهت آن به لانه زنبور، به این اسم مشهور شده است. از آن‌جایی که این تیرآهن درگیری بیشتری با بتن دارد، از استحکام و مقاومت بیشتری هم برخوردار است. این نوع تیرآهن که به روش بلژیکی تولید می‌شود، جهت استحکام سازه در ارتفاع بلند استفاده می‌شود. 

کاربردهای تیرآهن بلژیکی چیست؟

همان‌طور که می‌دانید تیرآهن به عنوان اساس و پایه سازه‌های صنعتی و بناهای مختلف شناخته می‌شود. پیش از آن‌که به کاربردهای تیرآهن بلژیکی بپردازیم، توصیه می‌کنیم. برخی از مهم‌ترین کاربردهای تیرآهن بلژیکی عبارت‌اند از: 

• این پروفیل در سایزهای مختلف به عنوان اسکلت سازه، اسکلت سقف، ستون، خرپا، بادگیر دیوار، سقف پارکینگ و پاسیو و نعل چهارچوب پنجره کاربرد دارد
• قابلیت استفاده مجدد دارد و می‌توانید آن را به صورت دست دوم هم خریداری کنید. 
• گوناگونی و تنوع آن باعث می‌شود در صنایع مختلف به صورت گسترده مورد استفاده قرار بگیرد. 
• قابلیت استفاده در سازه‌های بزرگ (تیرآهن هاش) و ساختمان‌های کوچک و متوسط (نیم بال پهن) را دارد. 

ورق گالوانیزه در برخی از موارد

با نام آهن گالوانیزه هم شناخته می‌شود. ورق‌های فولادی با دو روش نورد سرد و گرم تولید و عرضه می‌شوند. معمولاً ورق‌های نورد گرم، پس از تولید در یک فرآیند خاص، «گالوانیزه» می‌شوند. به بیان دیگر، در فرآیند تولید ورق گالوانیزه، متخصصان، یک لایه‌ی نازک از جنس عنصر فلزی روی (ZN) بر سطح خارجی ورق می‌کشند.

گالوانیزاسیون یا روی‌اندود‌کردن، مقاومت ورق‌های فولادی را در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی‌های احتمالی افزایش می‌دهد. روش‌های گوناگونی برای روی‌اندود‌کردن ورق‌های فولادی وجود دارد؛ در ادامه‌، به این مسئله بیشتر خواهیم پرداخت.

ورق فولادی گالوانیزه چه ویژگی‌هایی دارد؟

موارد زیر نیز ویژگی‌های دیگر ورق‌های گالوانیزه است:

• هزینه‌ی نگهداری و تعمیر مربوط به ورق‌های گالوانیزه، کمتر از سایر ورق‌هاست.
• هزینه‌ی تولید ورق‌های گالوانیزه از تولید سایر ورق‌های مقاوم در برابر خوردگی کمتر است.
• جوشکاری این ورق‌ها به راحتی انجام می‌شود.
• فرم‌دهی و شکل‌دهی به ورق‌های گالوانیزه به راحتی انجام می‌شود. (برخی از این ورق‌ها مطابق با میل مشتری، قابلیت انعطاف بسیار زیادی دارند.)
• این ورق‌ها، دارای ظاهری برّاق و باکیفیت هستند

ورق گالوانیزه چه کاربردهایی دارد؟

ورق‌های گالوانیزه جزء آن دسته از ورق‌های فولادی هستند که مقاومت بسیار زیادی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی دارند، در نتیجه، در مناطقی که رطوبت زیادی دارند یا در موقعیت‌های آسیب‌زا، از  این نوع ورق‌ها بیشتر استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در ساخت کابینت‌های آشپزخانه یا کانال‌های تهویه‌ی هوا و کانال‌های خنک‌کننده، از ورق گالوانیزه به وفور استفاده می‌شود. موارد زیر، سایر کاربردهای ورق گالوانیزه است:

• ساخت انواع مخازن ساکن یا متحرک، مانند مخازن تانکرها.
• ساخت سقف‌ها و بدنه‌ی سالن‌های بزرگ یا سوله‌های صنعتی و غیر صنعتی.
• ساخت انواع تجهیزات آشپزخانه، مانند یخچال یا ماشین لباس‌شویی.
• ساخت انواع تابلوهای برق شهری یا صنعتی.
• ساخت انواع پروفیل، لوله و محصولات فولادی گالوانیزه.

مزایای ورق گالوانیزه

هر یک از ورق‌های فولادی، کاربردی مخصوص به خود دارند و در قسمتی از صنعت، بهترین انتخاب هستند؛ بنا بر این، شما باید بهترین ورق فولادی را برای کار خود پیدا کنید. علاوه بر این مسائل، مهم‌ترین مزایای ورق فولادی، شامل موارد زیر می‌شود:

• سختی بسیار زیاد
• فرآیند ساده‌ی تمیزکاری ورق
• هزینه‌ی کمتر در ساخت و نگهداری

ورق آتشخوار، نوعی ورق فولادی است که به دوصورت شیت و رول تولید و به بازار عرضه می‌شود. این ورق از آن جهت آتشخوار نامیده می‌شود که در برابر آتش و حرارت، مقاوم است.

ترکیب شیمیایی این ورق، منحصر به فرد و خاص است و به طور کلی به دو دسته‌ تقسیم می‌شود:

•  ورق آتشخوار با تحمل حرارتی تا 585 درجه‌ی سانتی‌گراد
• ورق آتشخوار با تحمل حرارتی تا 1250 درجه‌ی سانتی‌گراد

ورق‌های آتشخوار با تحمل حرارت تا 585 درجه‌ی سانتی‌گراد در بازار موجود است. این نوع ورق با گرِیدهای مختلفی تولید می‌شود و میزان تحمل فضا و دما، قابلیت عدسی‌شدن، تست کشش و ضربه‌ی آن‌ها متفاوت است. با افزایش گرید این محصول، ویژگی‌های ذکرشده در آن افزایش می‌یابد. گریدهای متفاوت بر اساس استاندارد  DIN آلمان به این ترتیب هستند:

1-­­­ ورق MN418 به شماره مواد 1.0481:

این نوع ورق، دارای ترکیب شیمیایی 17 تا 20 صدم درصد کربن (C)، 90 تا 125 صدم درصد منگنز (MN) بوده و توان تحمل 585 درجه‌ی سانتی‌گراد حرارت را دارد. این ورق می‌تواند با ضخامت خاص خودش تا 20 برابر فشار بیشتر را تحمل کند و مانع خروج فشار متراکم شود.

2- ورق A516-GR70 به شماره مواد 1.9441:

این ورق، دارای ترکیب شیمیایی 17 تا 20 صدم درصد کربن (C) و 90 تا 165 صدم درصد منگنز (MN) است. همین ویژگی سبب شده تا توانایی تحمل حرارت تا 530 درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یابد و مانع خروج فشار متراکم شود.

3- ورق A516-GR60 به شماره مواد 1.9417:

این نوع از ورق، توانایی تحمل فشار 25 برابر بیشتر از وزن خود را دارد. همچنین، به دلیل مقاومت بالا و این که توسط فرآیند نورد گرم تولید شده، در دسته‌ی ورق‌های ساختمانی قرار می‌گیرد. منظور از ورق ساختمانی این است که کاربرد اصلی آن در ساختمان‌سازی است.

کاربردهای ورق آتشخوار

کاربردهای این ورق به نوع، جنس و توانایی آن در تحمل وزن بستگی دارد. این نوع ورق در صنایعی همچون: مخازن تحت فشار، اتصالات، مبدل‌های تحت فشار، مخازن کُروی و تجهیزات انرژی‌های تجدیدپذیر به کار می‌رود. همچنین، به علت مقاومت بسیار بالا در دمای 1250 درجه‌ی سانتی‌گراد، از ورق‌های پُرمصرف به حساب می‌آید.

همان طور که گفتیم، این ورق مقاومت بالایی دارد و به همین علت از آن برای جابه‌جایی مایعات و گازهای بسیار گرم استفاده می‌کنند. ورق آتشخوار در صنایعی، چون: نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاه‌ها بیشترین کاربرد را دارد و هنگام مواجهه با بخار آب، حرارت و فشار بالا مقاومت زیادی از خود نشان می‌دهد.

توری مرغی در اصل، شبکه‌ای فلزی بافته شده از سیم های مفتول است. ضخامت توری‌های مرغی، مختلف است و بالطبع، انواع متفاوتی نیز دارد. خاصیت اصلی توری مرغی، امکان بهره‌گیری از خصوصیات سیم مفتول یا ورق فلز است.

توری مرغی به دو روش گالوانیزه‌ی سرد و گرم تولید و روانه‌ی بازار می‌شود. تولید توری مرغی به روش گالوانیزه‌ی گرم، از کیفیت خوبی برخوردار است و استحکام بالاتری نسبت به روش سرد دارد. توری مرغی گالوانیزه‌ی گرم در کشور خودمان تولید می‌شود؛ این در حالی است که توری مرغی گالوانیزه‌ی سرد، کالای وارداتی کشور چین است و نسبت به نوع ایرانی آن، از وزن و کیفیت پایین‌تری برخوردار است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های توری مرغی گالوانیزه‌ی گرم این است که مدت‌زمان بیشتری بدون خوردگی و زنگ‌زدگی باقی می‌ماند و در برابر رطوبت، مقاوم‌تر است.

از دیگر ویژگی‌های این محصول می‌توان گفت که جنس توری مرغی ایرانی، کیفیت بیشتری نسبت به نوع خارجی این محصول دارد. نوع خارجی توری مرغی، از مفتول گالوانیزه‌ی سرد ساخته می‌شود؛ در حالی که جنس ایرانی این محصول، از هر دو نوع مفتول گالوانیزه‌ی سرد و گرم تولید می‌شود که باعث عدم زنگ‌زدگی و دوام بیشتر خواهد شد.

مزایای استفاده از توری مرغی

موارد زیر از مهم‌ترین مزایای توری مرغی هستند:

• قابلیت حمل آسان به دلیل وزن سبک آن
• قیمت مناسب این محصول
• مستحکم و مقاوم در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی
• سرعت و سادگی در اجرا

کاربردهای متنوع توری مرغی

توری مرغی در صنعت ساخت‌وساز هم دارای کاربردهایی است که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• قابل استفاده در سقف: مهم‌ترین کاربرد توری مرغی در ساختمان‌سازی، سقف است. در سوله و یا سقف‌های شیروانی، برای ایجاد عایق‌های صوتی، حرارتی و برودتی از پشم شیشه استفاده می‌شود؛ حالا برای استحکام پشم شیشه به وسیله‌ای نیاز است که هم مقاومت داشته باشد و هم دچار خوردگی نشود؛ در چنین مواقعی، بهترین گزینه، استفاده از توری مرغی گالوانیزه است.
• گچ‌کاری: استفاده از توری مرغی در گچ‌کاری، از ترک‌خوردن گچ، جلوگیری می‌کند.
• ستون‌ها: استفاده از توری مرغی به خاطر وزن کم و قیمت پایینی که دارد، به عنوان یک ابزار نگه‌دارنده، باعث افزایش مقاومت و استحکام ستون می‌شود.
• سرامیک‌کاری سرویس‌های بهداشتی

جالب است بدانید که غیر از توری مرغی که از مفتول تهیه شده باشد، نوع دیگری از این محصول با نام توری مرغی پلاستیکی در بازار وجود دارد که در اندازه، وزن و ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شود.

لوله سیاه درزدار یا Welded pipe یکی از انواع لوله‌هایی است که با استفاده از ورق‌های فولادی تولید می‌شود.  

لوله فولادی لوله ای است که به وسیله شمش های فولادی، طی فرآیند جوشکاری و در حرارت بالا ساخته می‌شود. این لوله ها روکش و پوشش خاصی ندارند و به دلیل وجود اکسید آهن ظاهری تیره رنگ دارند. از رو به آن ها لوله فولادی سیاه می گویند.

کاربرد لوله فولادی سیاه

لوله فولادی سیاه به دلیل استحکام و دوام بالا، کاربردهای بسیار متنوع و گسترده ای دارد. از جمله:

• پر کاربرد برای استفاده در لوله کشی گاز ساختمان ها و مراکز مسکونی شهری و روستایی
• امکان استفاده در صنایع مادر نظیر پتروشیمی
• قابلیت استفاده در سیستم های دیگ بخار، چاه های فاضلاب و لوله کشی نفت
• ساخت انواع سازه ها و مصنوعات فولادی و مورد استفاده در صنایع دارویی و کشاورزی
• مورد استفاده در صنایع مرتبط با حمل و نقل نظیر کشتی سازی
• ساخت مخازن مختلف از قبیل مخازن سوخت و CNG

انواع لوله فولادی سیاه

لوله فولادی سیاه دارای انواع مختلفی است. لوله جوشی سیاه درزدار و لوله فولادی گالوانیزه از مهمترین آن ها به شمار می‌رود. لوله جوشی درزدار با خم کردن صفحات فلزی و جوشکاری تولید می شود. این نوع لوله‌ها در دو دسته سبک و سنگین، برای انجام امور ساختمانی و صنعتی به بازار عرضه می شوند.

لوله فولادی گالوانیزه نیز با پوششی از فلز روی، از دیگر انواع لوله فولادی سیاه است. گالوانیزاسیون (Galvanization) باعث می‌شود تا این لوله ها در برابر شرایط خوردگی و زنگ زدگی بسیار مقاوم باشند. از این رو برای خطوط انتقال آب و نفت کاربرد بسیاری دارند.

مزایای استفاده از لوله فولادی سیاه

• لوله فولادی سیاه به دلیل درزدار بودن و امکان جوشکاری آسان، امکان اتصال بسیار راحتی دارند.
• از مقاومت و استحکام بسیار خوبی برخوردار بوده و دارای طول عمر و دوام کاملاً مطلوبی هستند.
• سرعت اجرا و نصب بالایی داشته و امکان تعویض نیز میسر است.
• نمونه ها و انواع مختلفی از لوله فولادی سیاه در بازار تولید و عرضه می شود. در نتیجه برای شرایط و موقیعت‌های گوناگون می‌توان از این نوع لوله ها استفاده کرد.
• روش تولید و فرآیند پیچیده ای نداشته و برندهای مختلفی در زمینه تولید و عرضه لوله فولادی سیاه فعالیت دارند.
• وزن مناسب، شرایط نگهداری ساده و قابلیت اتصال توسط دستگاه‌های حرارتی از دیگر مزایای لوله فولادی سیاه است.

خوردگی در چه سطحی از لوله‌های فولادی اتفاق می‌افتد؟

لوله‌های فولادی یکی از انواع مقاطع بسته هستند که در صنایع مختلفی همچون پتروشیمی کاربری دارند. همان‌طور که از نام و شکل آن‌ها برمی‌آید، لوله‌ها دارای 2 سطح داخلی و خارجی هستند. هر دو این سطوح امکان خوردگی دارند اما با این حال، خوردگی بیش‌تر در خارج از لوله‌های فولادی اتفاق می‌افتد. در ادامه به شرح چگونگی بروز هر کدام خواهیم پرداخت.

• خوردگی خارجی

قسمت خارجی یا بیرونی لوله‌ها که معمولا در تماس با خاک است، صرف نظر از مکانیزم خوردگی و چگونگی ایجاد آن، خوردگی خارجی نامیده می‌شود. معمولا لوله‌های فولادی مدفون در خاک برای جلوگیری از خوردگی، پوشش‌دهی شده و پتانسیل حفاظتی نیز بر خط اعمال می‌گردد.

از آن‌جایی سطح بیرونی فلز به علت برخورداری از پوشش، مستقیما با خاک تماس نداشته و امکان عبور جریان نیز وجود ندارد، دچار خوردگی نخواهد شد. اما در مواقعی که پوشش درست عمل نکند و یا دچار مشکل شود، با وجود حفاظت کاتدی نیز امکان وقوع خوردگی وجود خواهد داشت.

جدا شدن پوشش از سطح فلز سبب آن می‌شود که سطح لوله مستقیما با الکترولیت موجود در خاک در تماس باشد. شدت خوردگی به‌وجود آمده تحت تاثیر میزان خورندگی خاک، میزان یون‌ و املاح در خاک، وجود یا عدم وجود باکتری در خاک و غیره می‌باشد.

پوشش لوله‌ فولادی به دلایل مختلفی همچون آب‌گریزی، پتانسیل حفاظتی، مقدار نامناسب چسبندگی و تنش‌های موجود در زیر خاک ممکن است که دچار آسیب گردد. این موارد معمولا منجر به ایجاد خوردگی موضعی بر سطح خارجی لوله می‌شوند.

• خوردگی داخلی

به مثابه تعریف قبل، خوردگی داخلی نیز به آن نوع از خوردگی اطلاق می‌گردد که درون لوله فولادی روی دهد. در خوردگی داخلی ترکیب سیال و مشخصات فیزیکی همچون سرعت و چگالی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

در سیال درون لوله ترکیباتی مانند هیدروژن سولفید وجود دارد که منجر به جذب هیدروژن به ساختار لوله می‌گردند. همین امر شکست ناشی از تردی هیدروژن یا خوردگی تنشی را تحریک می‌کند.

برای آن‌که از بروز تلاطم درون لوله و به تبع آن، خوردگی سایشی جلوگیری شود، لازم است که سرعت سیال از سرعت بحرانی لوله کم‌تر باشد. باکتری‌هایی که در سیال درون لوله وجود دارند، احتمال ایجاد خوردگی میکروبی را افزایش می‌دهند.

خوردگی میکروبی معمولا درون لوله‌های انتقال فرآورده نفتی دیده می‌شود؛ چراکه مقداری از آبی که در مراحل هیدروتست لوله‌ها در آن وارد می‌شود، باقی می‌ماند.

انواع خوردگی در لوله های فولادی کدام است؟

پیش‌تر بررسی کردیم که در چه سطوحی از لوله، امکان بروز خوردگی وجود دارد. به‌طور کلی و صرف نظر از خارجی یا داخلی بودن، خوردگی در لوله‌های فولادی در انواع زیر به‌وجود می‌آید:

• خوردگی میکروبی

خوردگی میکروبی از انواع خوردگی در لوله فولادی به شمار می‌آید که به طور تقریبی 20 درصد خوردگی لوله ها به نوع میکروبی اختصاص می‌یابد. این خوردگی آن نوعی از خوردگی است که به سبب فعالیت میکروارگانیسم‌ها آغاز و پس از آن تشدید می‌گردد.

میکروارگانیسم‌ها، ارگانیسم‌هایی هستند که شامل جلبک، باکتری یا قارچ بوده که با چشم غیرمسلح، امکان مشاهده آن‌ها وجود ندارد. این میکروارگانیسم‌ها منجر به ایجاد نوعی خاص از خوردگی نمی‌شوند؛ بلکه تخریب‌های موضعی همچون حفره‌دار شدن، جدایش انتخابی، تشدید خوردگی سایشی یا گالوانیکی، خوردگی با تنش و یا تردی هیدروژنی را حاصل می‌شوند.

• خوردگی حفره‌ای

چنان‌چه در طول لوله فولادی، حباب‌های ریزی به وجود آید، خوردگی حاصل شده، حفره‌ای نامیده می‌شود. بروز خوردگی حفره‌ای منجر به آن می‌گردد که استحکام و ضخامت دیواره لوله کاهش پیدا کند.

• خوردگی گالوانیک

معمولا خوردگی گالوانیک زمان‌هایی رخ می‌دهد که چندین لوله با جنس‌های متفاوت از یک‌دیگر، در کنار و در تماس با هم باشند. در این مواقع، فلزی که از لحاظ شیمیایی فعال‌تر باشد، دچار خوردگی می‌شود و در نهایت رسوب فلز قابل مشاهده خواهد بود. برای جلوگیری از وقوع این خوردگی لازم است از عایقی که رسانای الکتریکی نیست، میان لوله‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

• خوردگی یکنواخت

خوردگی یکنواخت، از معمول‌ترین انواع خوردگی در لوله‌ فولادی به شمار می‌آید. بسیار مشاهده می‌شود که لوله‌ها در اثر زنگ‌زدگی دچار کاهش ضخامت به‌صورت یکنواخت و در سرتاسر لوله گردند. کاهش ضخامت مستقیما بر روی وزن لوله‌ها نیز اثرگذار است.

این خوردگی غالبا به علت وجود آند و کاتد و تشکیل‌ پیل‌های آندی-کاتدی است. برای جلوگیری از وقوع آن می‌توان از حفاظت کاتدی، برخی از بازدارنده‌ها و پوشش‌های مخافظ مناسب با جنس لوله استفاده گردد.

• خوردگی شیاری

در تعریف کلی، خوردگی‌هایی که در شکاف اطراف جوش و اتصالات لوله‌ها ایجاد می‌شود را خوردگی شیاری یا شکافی می‌نامند. هنگامی که در محل‌های جوش و اتصالات لوله‌ها، یون‌های سیال وجود داشته باشد، خوردگی شیاری به‌وجود می‌آید.